Αγαπητέ Δραγαμεστινέ,
Ομολογώ ότι σας οφείλω χάρη για την ευκαιρία που μου δίνετε να εκθέσω - ακόμα μια φορά – «λίγες» σκέψεις για την οργανωμένη επέκταση των ιχθυοκαλλιεργειών στις ακτές της Αιτ/νίας από τον Αστακό ως το Μύτικα.
Αφορμή για αυτό το «Οὐ πολλοῦ δέω χάριν ἔχειν, ὦ βουλή, τῷ κατηγόρῳ…» μου έδωσε η ανάρτησή σας σε τοπικά μπλογκ (εδώ και εδώ ), όπου αρθρογραφήσατε υπέρ της ΠΟΑΥ και τα σχόλια που ακολούθησαν.
Δεν αισθάνομαι αδύναμος-κατηγορούμενος (του Λυσία) αλλά μάλλον αδικημένος και αγανακτισμένος πολίτης που νιώθει ότι βάλλεται από την σαπίλα και την διαφθορά και που διεκδικεί ορθολογισμό, διάλογο και συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων που μας αφορούν.
Καταρχήν θα συμπαραταχθώ με το ανώνυμο σχόλιο για μια σειρά σφαλμάτων λογικής (fallacies) του άρθρου σας, όπως: α) τίθεται το ψευτοδίλημμα (False Dillema) ότι η μόνη παραγωγική διέξοδος είναι η ΠΟΑΥ χωρίς να εξετάζονται οι παράμετροι αυτής, β) καθίσταται η επιτροπή και οι υποστηρικτές της αντίθετης άποψης ως αχυράνθρωποι (straw men fallacy) αφού κατατάσσονται σε ψευτοαριστερούς ή δεξιούς αεριτζήδες, γ) «επιτίθεται» στο άτομο ευκαιριακά (Circumstancial Ad-Hominen) αφού φέρει τους «Αθηναίους» να πράττουν γιατί θέλουν τους συντοπίτες τους υπηρέτες και γκαρσόνια, δ) δείχνει προκατάληψη με γενίκευση (biased generalisation) υπονοώντας ότι οικολογία και βιώσιμη ανάπτυξη δεν συνυπάρχουν, κλπ. κλπ.
Μια δεύτερη ανάγνωση ίσως εντοπίσει περισσότερα σφάλματα, όμως το ζήτημα δεν είναι η ακαδημαϊκή ανάλυση λογικής ενός άρθρου που θα καταστεί δυσνόητη για τον αναγνώστη αλλά η ουσία σε μια σειρά θεμάτων που θίγετε:
Οικονομία
Θα συμφωνήσω μαζί σας ότι το πρόβλημα της παραγωγικότητας και των θέσεων εργασίας συνδέεται με την μείωση του πληθυσμού. Όμως μια σειρά - ρητορικών - ερωτημάτων ίσως θα μας κάνει να ξανασκεφτούμε ότι χρειάζεται άλλου είδους προσέγγιση και όχι ότι μας σερβίρουν ως ΠΟΑΥ:
Πως θα μπορούσε κάποιος να εξηγήσει ότι οι ιχθυοκαλλιέργειες βρίσκονται στην περιοχή για πάνω από τριάντα χρόνια και οι νέοι προτίμησαν να φύγουν, να γίνουν εργάτες ή γκαρσόνια, παρά να μείνουν στον τόπο τους;
Πως κρίνετε το γεγονός ότι ενώ οι εταιρείες διαλαλούν ότι 20-25% της παραγωγής ψαριών της χώρας προέρχεται ήδη από αυτή την περιοχή η ίδια παρουσιάζει τεράστιο οικονομικό και δημογραφικό πρόβλημα;
Πόσοι από τους ήδη εργαζόμενους έχουν τη δυνατότητα να ταξιδέψουν, να πάνε διακοπές, να πληρώσουν τις σπουδές των παιδιών τους, να χτίσουν σπίτι, να απολαύσουν αγαθά που είναι αυτονόητα σε όλον το δυτικό κόσμο;
Και ακόμα: γιατί μετά από τόσα χρόνια δεν δημιουργήθηκαν άλλα επαγγέλματα γύρω από την ιχθυοκαλλιέργεια όπως γινόταν για παράδειγμα με τον καπνό;
Σε ποιο άλλο μέρος της Ευρώπης συμπεριλαμβανομένων και των Βαλκανίων έχει η μερίδα φαγητού 5-6 ευρώ; Δεχόμενοι την επιβολή μιας «μονοκαλλιέργειας» στην περιοχή, θα μπορούν οι απολαβές του εργατικού δυναμικού να στηρίξουν άλλες δραστηριότητες μιας υγιούς οικονομίας όπως εμπορικά καταστήματα, δικηγόρους, γιατρούς, οικοδόμους κλπ.;
Γιατί η αξία των σπιτιών και των οικοπέδων στο Ξηρόμερο είναι εξαιρετικά χαμηλή σε σύγκριση με τους όμορους παραθαλάσσιους δήμους και γιατί δεν υπάρχει ζήτηση;
Σε μια απλή περιήγηση στους ιστότοπους με αγοραπωλησίες σπιτιών θα δείτε τον αριθμό και την αξία των περιουσιών, π.χ. σε Ιθάκη, Μεγανήσι, Πάλαιρο, Ναύπακτο, Αστακό και Μύτικα, και θα καταλάβετε γιατί μιλάω.
Συμπέρασμα?: Η αποκλειστική απασχόληση στα ψάρια και μόνο δεν αρκεί ούτε για τα προς το ζην και οι κάτοικοι δεν θα τα προτιμούσαν αν είχαν διέξοδο. Τυχόν διπλασιασμός της παραγωγής - χρησιμοποιώντας όλη την ακτή - θα καταστήσει την περιοχή ένα τεράστιο ψαροχώρι με βρώμικες ακτές με μεγαλύτερη φτωχοποίηση και χωρίς διέξοδο. Οι εταιρείες θα αναγκαστούν να φέρουν μετανάστες για φτηνά εργατικά χέρια που δεν θα βρίσκουν, κάτι το οποίο ήδη προγραμματίζουν.
Τουρισμός
Γιατί προεξοφλείτε ότι οι κάτοικοι θα αντιδράσουν αρνητικά στην δημιουργία μεγάλων ξενοδοχειακών μονάδων και αναφέρετε το παράδειγμα του Μαραθιά;
Γιατί θεωρείτε ότι τουρισμός σημαίνει μόνο μεγάλες μονάδες; Ο όποιου είδους τουρισμός προϋποθέτει (μεταξύ άλλων) χωροταξικά εχέγγυα και σχεδιασμό που η συγκεκριμένη ΠΟΑΥ προκαταβάλει και επομένως εμποδίζει.
Να πω την αλήθεια, πίστευα - όπως και εσείς - ότι το Ξηρόμερο δεν μπορεί να γίνει τουριστικός προορισμός και ότι εμείς, οι «βολεμένοι Αθηναίοι» - δηλαδή τα παιδιά και τα εγγόνια του Ξηρομέρου - θα γυρνούσαμε στο σπίτι μας στις διακοπές και στα γεράματά μας. Σήμερα μετά από 18 χρόνια στο εξωτερικό και έχοντας ταξιδέψει από άκρη σε άκρη στην Ευρώπη θα διαφωνήσω κατηγορηματικά.
Για τον πρωτο-επισκεπτόμενο ο τόπος σου κόβει την ανάσα! Έχει εξαιρετικές ομοιότητες με την Κροατία (αφού το Ιόνιο είναι συνέχεια των Δαλματικών ακτών) και είναι θέμα σχεδιασμού και στόχων. Όταν όμως μείνεις δυο βράδια αντιλαμβάνεσαι την ένδεια από πλευράς υποδομών, εγκατάλειψης, καθαριότητας, και πραγματικής οργάνωσης.
Διαπιστώνεις έτσι ότι είναι θέμα δημιουργίας πρόσβασης σε κεντρικούς άξονες και αεροδρόμια, διαφήμισης, τουριστικών υποδομών, διατήρησης καθαρού αστικού περιβάλλοντος και θάλασσας, κλπ.
Ποτέ δεν θα έλθει τουριστική ανάπτυξη όσο δεν δουλεύουμε για αυτήν, χωρίς τις κατάλληλες παρεμβάσεις. Ποια ήταν ως σήμερα τα βήματα και οι ενέργειες της τοπικής και κεντρικής διοίκησης σε αυτό τον προσανατολισμό; Κανένα!!!
Κάποιοι δημοτικοί σύμβουλοι διατείνονται ότι ο Δήμος είναι αγροτοκτηνοτροφικός μόνο, χωρίς τουριστικές δυνατότητες. Όμως ακόμα και αυτή η αγροτοκτηνοτροφία παραμένει όπως ήταν πριν πενήντα χρόνια, όπως ακριβώς την ασκούσε ο πατέρας μου, χωρίς εκπαίδευση, χωρίς καθοδήγηση ανάπτυξης και με την ίδια ακριβώς εκμετάλλευση. Κάτι που σημαίνει ότι ούτε και αυτός ο παραγωγικός τομέας έχει βοηθηθεί και αναπτυχτεί.
Δεν χρειάζεται συμπέρασμα εδώ: Εξ όσων γνωρίζω η παρούσα δημοτική αρχή εκπονεί για πρώτη φορά στρατηγικό σχεδιασμό και μελέτη για τον τουρισμό που θα πέσει το κενό αν χωροθετηθούν πρώτα οι περιοχές ιχθυοκαλλιέργειας.
Βιομηχανική περιοχή
Ένα πρόσφατο δημοσίευμα (εδώ) του συμπολίτη μας κ. Πάνου Χολή προξένησε σε πολλούς κατάπληξη καθώς έδειχνε χάρτη με τα εδάφη που αναμένεται να δεσμευτούν από την εν λόγω ΠΟΑΥ. Με μια προσεκτικότερη ματιά θα διαπιστώσει κανείς ότι τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα. Η επόμενη εικόνα δείχνει ότι πολίτες και πολιτεία έχουν ήδη άποδεχτεί το νότιο τμήμα των ακτών ως βιομηχανική ζώνη.
Έχουν καμφθεί οι οικολογικές ευαισθησίες, τις οποίες θεωρείτε εμπόδιο στην ανάπτυξη, και οι εκβολές του Αχελώου έχουν δοθεί βορά στις ευημερία των αριθμών (βλ. αύξηση εξαγωγών προϊόντων ιχθυοκαλλιέργειες), χωρίς τον παραμικρό έλεγχο.
Και δεν είναι μόνο η ανάπτυξη μονάδων ιχθυοκαλλιέργειας που βρίσκονται ήδη στην περιοχή: έχει προηγηθεί η δημιουργία του λιμανιού στο Πλατυγιάλι. Τριανταπέντε χρόνια μετά την κατασκευή του παραμένει στα αζήτητα και έτσι εκ του αποτελέσματος θα συμφωνήσετε ότι, ακόμα και αν δεν πρόκειται για κατασπατάληση δημοσίου χρήματος, είναι ένα φιάσκο ανοργανωσιάς αφού δεν υπήρχε πλάνο και σκοπός ή ποτέ δεν επετεύχθη.
Το συμπέρασμα: οι νότιες ακτές του δήμου είναι ήδη - για πολλά τώρα χρόνια - βιομηχανική ζώνη με μηδαμινά οφέλη για τον δήμο και την πολιτεία. Η δημιουργία της εν λόγω ΠΟΑΥ απλά θα συμβάλλει στο να χαρακτηριστεί και το βόρειο τμήμα βιομηχανική ζώνη.
Και ερωτώ εσένα τον Ξηρομερίτη,
είναι αυτό το όνειρό σου;
Εικόνα 1: Οι σκιαγραφήσεις δείχνουν περιοχές των ακτών της Αιτ/νίας που προορίζονται για Ιχθυοκαλλιέργειες. Δεν πρόκειται για ακριβής αποτύπωση αλλά για εκτίμηση με βάση τις υπάρχουσες και μελλοντικές μονάδες.
Γιατί η συγκεκριμένη ΠΟΑΥ είναι άδικη και παράνομη;
ΠΟΑΥ σημαίνει: Περιοχή Οργανωμένης Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών. Αλήθεια πως ορίζετε και αντιλαμβάνεστε τον όρο «Οργανωμένη»; Δεν φαντάζεστε «τακτοποίηση», «συγκέντρωση», «σχεδιασμό», «μελέτη», «νόμιμη διευθέτηση», «διόρθωση αστοχιών του παρελθόντος»;
Μια ματιά στον επόμενο χάρτη που προέρχεται από τον δική τους μελέτη δείχνει ότι πρόκειται για ΠΑΑΥ: Περιοχές Άναρχης Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών. Δεν σας θυμίσει η εικόνα απόβαση αποίκων κατακτητών σε ακτές ιθαγενών;
Και εμείς, οι «ιθαγενείς», οι ψευτοαριστεροί και οι αεριτζήδες δεξιοί, λέμε: εντάξει ρε παιδιά μείνετε τουλάχιστον στο νότιο τμήμα, επιτρέψτε μας να ονειρευόμαστε. Ξέρετε ποια ήταν η απάντηση; Η ίδια με αυτή των αρχαίων Αθηναίων στους κατοίκους της Μήλου πριν τους σφάξουν: Κανένας συμβιβασμός, ή παραδίνεστε άνευ όρων ή θα σας «σφάξουμε»!
Θα γράφαμε βιβλίο για το θέμα αλλά θα περιοριστώ να πω ενδεικτικά ότι η εν λόγω ΠΟΑΥ είναι παράνομη και πιθανότατα προϊόν διαφθοράς για τους εξής λόγους:
Ο αρχικός χωροτάκτης (2011) που ορίστηκε από το κράτος δραστηριοποιούνταν (και εξακολουθεί ως σήμερα) στον ιδιωτικό τομέα έχοντας άμεση σχέση με την χρηματοδότηση των εταιρειών, ενώ παράλληλα ήταν πρόεδρος φορέα διαχείρισης θαλασσίων οικοσυστημάτων.
Δεν προηγήθηκε γενικός χωροταξικός σχεδιασμός και οι εταιρείες όπως στο φαρ-ουέστ αρπάζουν τις περιοχές που είχαν ήδη εγκατασταθεί παράνομα.
Οι περιβαλλοντολογικές μελέτες έγιναν με ελλιπή στοιχεία σχετικά με τις δειγματοληψίες και γεννά τεράστια ερωτηματικά πως δημόσιοι υπάλληλοι προχώρησαν σε σχετικές υπογραφές των ΣΠΜΕ. Απο όσο γνωρίζουμε δεν έγινε έλεγχος αν τηρούν τις περιβαλλοντολογικές προδιαγραφές…και κανένας δεν έπραξε πραγματικές δειγματοληψίες για την μόλυνση των υδάτων.
Το λόμπι των ιχθυοκαλλιεργειών δεν ήρθε σε διάλογο με τις τοπικές κοινωνίες αλλά ακολουθεί μια τακτική αποικιοκρατίας προσφέροντας μικρο-δώρα και σπέρνοντας διχαστικό λόγο.
Οι επιτροπή και οι πολίτες δεν βρήκαν ως σήμερα το λόγο που θα έπρεπε στα μέσα ενημέρωσης, παρότι διαμαρτύρονται διαρκώς για περισσότερα από δυο χρόνια.
Σας προκαλώ να κάνετε αναζήτηση στο Google την φράση “ΠΟΑΥ Εχινάδων” για να δείτε πόσες εγγραφές υπάρχουν και που ποτέ δεν βρήκαν φωνή (πλην λίγων εξεραίσεων, π.χ. Documento παλαιότερα, και πρόσφατα Solomon και Εφημερίδα των συντακτών). Ειδικά στο νομό μας πολλά μέσα είναι ελεγχόμενα κατά τα φαινόμενα.
Οι εκλεγμένοι βουλευτές του νομού (πλην του κ Παπαναστάση) σιωπούν στο ζήτημα και παραμένουν αμέτοχοι σε κάθε διάλογο. Πρωτόγνωρο για Δημοκρατία!
Οι εταιρείες έλαβαν επιδοτήσεις από τη ΕΕ έως σήμερα ενώ έχουν προβεί σε καταπατήσεις και είναι φανερά παράνομες οι επεκτάσεις τους περαν των αδειών τους.
Ενώ υπάρχουν και εφαρμόζονται σε άλλα κράτη λύσεις ως προς την ανάπτυξη των ιχθυοκαλλιεργειών σε απόσταση από την ακτή, οι δικοί μας απορρίπτουν την πρόταση.
Στο 2ο συμπόσιο ιχθυοκαλλιέργειας, υψηλόβαθμα κυβερνητικά στελέχη του υπουργείου Περιβάλλοντος (κ Βαρελίδης και Μπακογιάννης) παραδέχτηκαν ότι υπάρχουν χωροταξικά και περιβαλλοντολογικά λάθη όμως οι ίδιοι υπέγραψαν ή συμφώνησαν στην υπογραφή των ΣΜΠΕ χωρίς αντιρρήσεις.
***
Δεν θα σχολιάσω ούτε τις περιβαλλοντικές μας ευαισθησίες ούτε τα περί Αθηναίων και τα μειωμένα τους δικαιώματα για τα οποία κάνετε λόγο. Ντόπιοι και ετεροδημότες είμαστε κομμάτι αυτής της κοινωνίας και έχουμε ανάλογα δικαιώματα και υποχρεώσεις.
Παρά τα όσα διαβάσατε επιμένουμε να λέμε ότι θέλουμε μια ΠΟΑΥ που να γίνει με πραγματικές μελέτες, να λαμβάνει υπόψη τις αντίθετες φωνές, να εξυπηρετεί τους ήδη εργαζόμενους αλλά και τους υπόλοιπους κατοίκους.
Να κλείσω με μια φράση που άκουσα τελευταία και μου έκανε εντύπωση: Ο σύμμαχος και οδηγός στο έργο των τίμιων τοπικών αρχόντων - και των τίμιων βουλευτών – δεν είναι η εξυπηρέτηση μικροσυμφερόντων αλλά τα όνειρα των πολιτών τους: και αυτή η ΠΟΑΥ μας σκοτώνει το όνειρο!
Με εκτίμηση
Νίκος Ζαρκαδούλας